Poniżej trochę wiedzy fachowej, skopiowanej przeze mnie z dwóch podlinkowanych pod tekstami źródeł.
Historycznie, pojęcie hospicjum zostało ukształtowane w Szkocji, jako nazwa miejsca przyjmującego i otaczającego opieką podróżnych. Wywodzi się od łacińskiego słowa „hospes” oznaczającego gościa. Pierwsze instytucjonalne regulacje dotyczące przytułków dla ubogich znajdują się wśród uchwał soboru nicejskiego z 325 roku.
Współczesny model opieki hospicyjnej stworzyła Cicely Saunders – Angielka, która w 1967 roku otworzyła w Londynie specjalistyczny ośrodek opieki nad chorymi umierającymi – Hospicjum Świętego Krzysztofa. Urodzona w 1918 roku Cicely pragnęła zostać pielęgniarką, jednak sprzeciw rodziców sprawił, że udało się jej zrealizować to marzenie dopiero w 1944 roku. Pracując jako pielęgniarka w londyńskim szpitalu Świętego Łazarza opiekowała się nieuleczalnie chorym polskim lotnikiem - Dawidem Taśmą. Z rozmów, jakie z nim przeprowadziła, zrodziła się idea miejsca przeznaczonego dla ludzi umierających. Miejsca, w którym będą mogli, otoczeni opieką, wolni od bólu, uporządkować swoje sprawy oraz przygotować się do odejścia. Realizacja tej idei trwała 19 lat, w trakcie których Cicely Saunders ukończyła studia medyczne oraz odbyła praktykę lekarską w szpitalu Świętego Józefa, którego specjalizacją była opieka nad chorymi umierającymi.
Hospicjum Świętego Krzysztofa stało się modelem tego typu instytucji, znanym na całym świecie, obecnie prowadzącym także szeroką działalność edukacyjną.
Dr Cicely Saunders odwiedziła kilka razy Polskę, a jej wizyta w 1978 roku przyczyniła się do powstania 3 lata później pierwszego w Polsce Hospicjum Świętego Łazarza w Krakowie prowadzonego przez stowarzyszenie Towarzystwo Przyjaciół Chorych.
Hospicjum jest instytucją, której celem jest objęcie opieką medyczną, psychologiczną, duchową i społeczną osób znajdujących się w terminalnej (poprzedzającej śmierć) fazie choroby oraz niesienie podobnej pomocy rodzinom tych osób. Celem opieki hospicyjnej jest umożliwienie choremu najpełniejsze przeżycie terminalnego okresu choroby poprzez leczenie objawowe, pielęgnację oraz towarzyszenie choremu i jego rodzinie. Hospicja nie próbują więc wyleczyć pacjenta np. z choroby nowotworowej, dążą jednak do tego, by uśmierzyć towarzyszący chorobie ból fizyczny, psychiczny i duchowy. Do tego celu dąży wspólnie zespół hospicyjny, składający się z lekarzy, pielęgniarek, psychologów, kapelanów, salowych, pracowników socjalnych oraz wolontariuszy medycznych i niemedycznych.
Istnieją dwa zasadnicze rodzaje działania hospicjum:
Pierwszy z nich, najbardziej typowy, to hospicjum domowe, czyli opieka hospicyjna prowadzona w domu chorego. Zespół hospicyjny współpracując z rodziną roztacza opiekę nad chorym w jego domu, zwykle w sytuacji, gdy jest on już wypisany ze szpitala, po ostatnich zabiegach zwalczających chorobę, jakie można było przeprowadzić z medycznego punktu widzenia. Hospicja takie zajmują się również wypożyczaniem specjalistycznego sprzętu, szkoleniem rodziny w pielęgnacji i postępowaniu z chorym.
Drugi model opieki hospicyjnej odnosi się do prowadzenia opieki w szpitalu, w którym przebywa pacjent bądź w hospicjum stacjonarnym, czyli osobnym budynku, przeznaczonym tylko do tego typu opieki. Hospicjum stacjonarne jest przeznaczone głównie dla pacjentów, którzy wymagają – ze względu na ciężki przebieg nowotworu – stałej specjalistycznej opieki medycznej (dotyczy to głównie pacjentów z tzw. nowotworami płynnymi, jak białaczka, choć nie wyłącznie). Ten rodzaj opieki może być stosowany również wobec osób samotnych, nieposiadających bliskich.
Źródło - Wikipedia
W hospicjach rozróżniamy wolontariat medyczny i akcyjny.
Wolontariat medyczny - wolontariuszem medycznym może zostać osoba pełnoletnia, która ukończy kurs wolontariatu medycznego. Kursy takie organizuje wiele hospicjów i trwają one zwykle kilka miesięcy. Podczas kursu wolontariusz nabywa umiejętności pomagające mu w opiece nad pacjentem, ale też uczy się rozmawiać z chorym i jego rodziną.
Wolontariusz medyczny niesie bezpośrednio pomoc choremu i jego rodzinie, wspiera chorego i jego rodzinę, do zadań wolontariusza należy między innymi: pomoc przy pielęgnacji pacjenta, towarzyszenie pacjentowi, organizowanie czasu wolnego podczas pobytu na oddziale (rozmowa, czytanie, spacery, małe formy terapii zajęciowej). Pomoc wynika z aktualnych potrzeb chorego i rodziny. Wolontariusz uzupełnia pracę lekarza, psychologa i pielęgniarki.
Wolontariat akcyjny - wolontariuszem akcyjnym może zostać osoba, która nie ukończyła 18 lat lub osoba pełnoletnia. Wolontariusz akcyjny korzystając ze swej motywacji, zaangażowania czy doświadczenia pośrednio pomaga chorym i ich rodzinom w hospicjum. Wykonuje prace wspomagające codzienne funkcjonowanie hospicjum. Pomoc takiego wolontariusza jest szczególnie przydatna podczas wszelkiego rodzaju akcji promocyjnych i charytatywnych. Przygotowywanie i dystrybucja materiałów promocyjnych i zaproszeń, przygotowywanie i przeprowadzenie akcji, szukanie sponsorów – to tylko przykłady czynności wykonywanych przez wolontariuszy przy okazji takich akcji.
Źródło - Hospicjum Częstochowa
Jak się zapewne domyślacie, jeśli chodzi o mnie, docelowo zainteresowana jestem wolontariatem medycznym. Dlatego właśnie wciąż czekam na specjalistyczny kurs, w programie którego znajdują się między innymi zagadnienia psychoonkologiczne, socjalne oraz etyczno-moralne dotyczące:
- historii idei hospicjum i opieki paliatywnej - opieka psychopaliatywna,
- filozofii postępowania z chorymi w stanie terminalnym - reakcje psychiczne „normalne”,
- umysłu w walce z chorobą – zastosowanie Metody Simontona, Racjonalnej Terapii Zachowania (RTZ) i Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) w chorobach przewlekłych,
- przystosowania do choroby (psychoterapia – pomoc psychologiczna),
- integrowania zdrowia i choroby, życia i śmierci,
- wypalenia zawodowego,
- problemów komunikacji (wywiad medyczny, rozmowa terapeutyczna),
- udoskonalenia systemu wsparcia i umiejętności komunikacji z pacjentem i jego rodziną,
- roli wyobraźni w zdrowieniu, czyli jak przekształcić lęk w spokój umysłu,
- indywidualnej drogi pacjenta do zdrowia i jego utrzymania.
